Zoranu Radojičiću – gradonačelniku Beogradu
Ani Brnabić – predsednici Vlade Republike Srbije
Sprečavanje preuzimanje i rušenja objekta u Gospodara Vučića br. 49. u Beogradu koji za romsku zajednicu, ne samo u Srbiji već i šire, predstavlja jedan od najvažnijih objekata i u kulturno-istorijskom i u verskom smislu.
Zašto je to važno?
Ovaj kompleks pripadnici romske zajednice su kupili dvadesetih godina prošloga veka za potrebe negovanja svog kulturnog identiteta i tradicije. Na tom mestu je zasađeno drvo posvećeno Tetkici Bibiji, a u dvorištu se nalazi spomen-obeležje podignuto u znak sećanja na Rome stradale tokom balkanskih ratova i Prvog svetskog rata. U sklopu tog spomen-obeležja nalaze se četiri mermerne ploče sa imenima palih boraca, kao i imenima dobrotvora i članova udruženja koji su pre stotinak godina podigli spomenik uz pomoć dobrovoljnih priloga. Ovaj spomenik je jedino spomen-obeležje na teritoriji cele Republike Srbije posvećeno stradalim Romima tokom balkanskih ratova i Prvog svetskog rata. Pored spomenika, u dvorištu se nalazi i spomen-ploča posvećena žrtvama nacista iz 1941. godine.
Na tom mestu podignuta je i kapelica – svetilište, posvećeno svetici Tetkici Bibiji, zaštitnici dece, koja je krsna slava pravoslavnih Roma. Slava Tetkica Bibija je od decembra 2019. godine uvršćena i u registar nematerijalnog kulturnog nasleđa Srbije pod rednim brojem 49, čime kapela Tetkice Bibije postaje još značajnija kao aktivno kultno mesto posvećeno ovoj nekanonizovanoj svetici.
Od 1934. ovaj kompleks je upisan kao vlasništvo Udruženja beogradskih cigana svečara tetkice Bibije. Od tada se Romi iz Beograda i cele Srbije svake godine do danas, svakog trećeg petka posle praznika „Bele poklade“, okupljaju na ovom mestu i odaju počast svojoj zaštitnici.
Ovaj objekat koji su Romi kupili, posle drugog svetskog rata je nacionalizovan i prešao je u vlasništvo Republike Srbije. Od tada do sedamdesetih godina 20. veka, Romi nastavljaju da koriste objekat i obeležavaju ovaj verski praznik bez zvanične dozvole korišćenja. Uz podršku istaknutih romskih aktivista, 1976. godine, tadašnje vlasti donose odluku da daju pravo namenskog korišćenja, tada registrovanom, Društvu Roma Beograd. U ovim prostorijama su se okupljali svi značajni romski aktivisti koji su uticali na razvoj jugoslovenskog i svetskog romskog pokreta.
Prošle godine, 4. septembra, 2019. godine, nepoznata osoba koja se predstavila kao „nalogodavac“ sa grupom radnika započela je rušenje ovog objekta, i to bez građevinske dozvole i ostale prateće dokumentacije. Rušenje je prekinuto zahvaljujući romskim aktivistima, ali je drvo koje ima poseban simbol za Rome Beograda, isečeno i skinut je krov sa kapelice. Republička direkcija za imovinu je, i pored saznanja da se radi o objektu od posebnog značaja za romsku zajednicu, 20. marta 2020. godine prodala deo zemljišta privatnim licima i sada se očekuje kompletno rušenje objekta, uključujući i spomenik i kapelicu.
Gubitak ovih značajnih spomenika predstavljao bi nenadoknadivu štetu našem društvu i značio bi brisanje jednog izuzetno važnog istorijskog sloja u kulturi grada Beograda i Republike Srbije. U ovom trenutku, imperativ je obustavljanje radova na ovom lokalitetu, kako bi navedeni artefakti mogli adekvatno valorizovati i kako bi se donele odluke u skladu sa pravilima i procedurama struke, odnosno da ovo spomen-obeležje bude utvrđeno za nepokretno kulturno dobro.
Pozivamo sve građane Republike Srbije da potpišu peticiju i ustanu u odbranu kulturne baštine Roma, ali i kulturnu baštinu Republike Srbije.
Aida Ćorović, Milica Kralj, dr Rajko Đurić Skupština slobodne Srbije i Alijansa protiv diskriminacije Roma.
Peticiju može potpisati na sajtu https://bit.ly/3obPnKD
